Nội dung chính của truyện xoay quanh chuyến đi của bốn chiến sĩ từ chiến khu về Thủ đô Hà Nội. Trong bối cảnh thành phố còn đang chịu sự tác động của các thế lực quốc tế và sự trở lại của quân Pháp, hình ảnh người chiến sĩ trở nên mờ nhạt, thậm chí bị xem là "bình thường". Sự xuất hiện của họ không còn mang lại sự hân hoan, sôi nổi như những ngày đầu của Cách mạng Tháng Tám. Tuy nhiên, truyện ngắn không chỉ dừng lại ở việc miêu tả sự khác biệt giữa không khí chiến khu và thành phố. Qua những cảm nhận, suy nghĩ của các nhân vật, Trần Đăng đã làm nổi bật tinh thần và lý tưởng của những người chiến sĩ cách mạng. Họ không phải là những anh hùng với vẻ ngoài hào nhoáng, mà là những con người giản dị, âm thầm cống hiến, sẵn sàng chấp nhận mọi gian khổ để bảo vệ Tổ quốc.
"Một lần tới thủ đô" có thể được xem là một tuyên ngôn của nhà văn Trần Đăng về vai trò và sứ mệnh của người chiến sĩ, đồng thời cũng là lời khẳng định về ý chí dứt khoát, vượt lên trên những cám dỗ, vướng mắc của cuộc sống thường nhật để đi theo con đường cách mạng. Truyện cho thấy sự chuyển mình của văn học Việt Nam thời kỳ này, từ những đề tài lãng mạn, cá nhân sang những tác phẩm mang tính thời sự, phản ánh cuộc sống chiến đấu và xây dựng đất nước.
Tác giả bài viết: THƯ VIỆN TỈNH ĐIỆN BIÊN