Vượt quãng đường chừng 60 km, theo hướng quốc lộ 279 đi Tuần Giáo, những nóc nhà ngói đỏ của người dân xã Chiềng Đông dần hiện ra trước mắt. Tiếp tục men theo con đường nhỏ dài khoảng 3 km và lội qua một con suối… hút vào mắt là những ngoạn cảnh hang động mà thiên nhiên đã ban tặng cho hang Thẩm Púa vô cùng tráng lệ. Sau lớp cây rậm rạp dài cả chục mét, cửa hang hiện ra như một vòm đá lớn, với chiều cao khoảng 10 m, còn nguyên nét hoang sơ mà tạo hóa đã dựng lên...  
Từ đây sẽ thấy được toàn cảnh thung lũng phía dưới trải dài một màu xanh mướt với gần 2.000m2 phủ kín ngô, lúa... Cách đó không xa là con suối Nậm Hua uốn lượn tạo một cảm giác bình yên, tươi mát như muốn xóa đi cái không khí oi bức của những ngày đầu hè. 

     Thẩm Púa có vẻ đẹp tự nhiên và còn khá nguyên vẹn, lòng hang rộng, càng đi vào sâu bên trong càng gặp nhiều phiến đá to, phẳng như mặt bàn phủ đầy rêu phong, rồi những vách đá, trần đá, măng đá, nhũ đá... tuyệt đẹp. Tất cả đã tạo nên bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp, thơ mộng và hùng vĩ.   

     Hang Thẩm Púa được chọn làm Sở chỉ huy đầu tiên của Chiến dịch Điện Biên Phủ vì có địa thế an toàn, bên cạnh hang là một bãi đất bằng phẳng, rộng hơn 10ha, thuận lợi cho việc chỉ đạo chiến dịch ở miền núi. Nơi đây có nhiều hang động lại có khung cảnh đẹp, Đại tướng Võ Nguyên Giáp từng ghi lại trong hồi ức về Điện Biên Phủ: “Tôi cảm thấy quang cảnh ở đây rất đẹp, tôi ít khi làm thơ, nhưng cảm thấy cảnh đẹp này thật nên thơ. Chúng tôi lại sắp chiến đấu chính là để cho đất nước đêm nào cũng đẹp như đêm nay…”.  

      Tại đây, ngày 14/1/1954, mệnh lệnh chiến đấu được phổ biến trên sa bàn lớn bằng cát. Tham dự có các cán bộ cao cấp, trung cấp của những Đại đoàn tham gia chiến đấu. Cũng tại hang Thẩm Púa, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã trao nhiệm vụ cho các đơn vị: Đại đoàn 308 đánh vào Tập đoàn cứ điểm từ hướng Tây, xuyên qua những vị trí nằm trên cánh đồng, chọc thẳng tới Sở chỉ huy của Đờ Cát. 

     Các Đại đoàn 312, 316 có nhiệm vụ đột kích từ hướng Đông - nơi có những cao điểm trọng yếu của địch. Gần tới ngày nổ súng tiến công vào Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, Sở chỉ huy chiến dịch đã được chuyển về hang Huổi He ở Km62 gần bản Nà Tấu và ngày nổ súng được quyết định vào 17 giờ ngày 25/1/1954…  

     Trong dịp kỷ niệm 45 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/1999), Bảo tàng Điện Biên kết hợp với Phòng Văn hóa Thông tin Thể thao huyện Tuần Giáo kiểm tra, khảo sát hang Thẩm Púa và đã thu được hơn 100 di vật gồm công cụ lao động bằng đá cuội công cụ chặt thô hình hạnh nhân được ghè đẽo một đầu… Tất cả những hiện vật đó đều chứng tỏ rằng nơi đây là nơi cư trú của người Việt từ thủa xa xưa, vùng đất này luôn gắn liền với lịch sử tồn tại và phát triển, cũng như lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam.