Kể từ khi nước nhà giành lại được nền độc lập năm 938, vương triều đầu tiên được thành lập nhưng nhà Ngô tồn tại chưa được bao lâu thì đất nước lâm vào suy thoái, xã hội loạn lạc, các sứ quân nổi lên khắp nơi:
Phân tranh hội ấy nực cười!
Mười hai quan sứ mỗi người mỗi phương.
Thống nhất đất nước, ổn định xã hội là một xu thế, là một khát vọng lớn lao của nhân dân. Và Đinh Bộ Lĩnh đã dựng cờ nghĩa, dẹp loạn 12 sứ quân, thiết lập triều Đinh, tự xưng đế. Nhà Đinh trải 2 đời vua, cầm quyền trong 12 năm (968 - 980). Tiếp đó một bề tôi của của nhà Đinh là Lê Hoàn được tôn lên ngôi vua, lập ra nhà Lê (vì sau này còn nhà Lê khác nên sử gọi triều đại của ông là nhà Tiền Lê). Nhà Tiền Lê trải qua 3 đời vua, tồn tại trong 29 năm (980 - 1009).
Hai triều Đinh - Tiền Lê đóng đô ở Hoa Lư, tổng cộng có 5 vị vua nối tiếp nhau trị vì nhưng trong khoảng thời gian tồn tại hơn 40 năm có lẽ đã xây dựng thiết chế quốc gia ngày một quy củ trên nhiều lĩnh vực, đặt những nền móng đầu tiên nhưng vô cùng quan trọng để các triều đại sau đó kế tục, phát triển.