Tác giả trình bày những tác động nặng nề của khủng hoảng lên kinh tế Việt Nam. Pháp tìm cách vơ vét, bóc lột tài nguyên, tăng cường các loại thuế, đẩy người dân vào cảnh đói nghèo cùng cực. Các ngành kinh tế chính như nông nghiệp, công nghiệp, khai thác mỏ đều bị suy thoái nghiêm trọng. Cuộc sống của các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là công nhân, nông dân, trở nên vô cùng khốn khổ. Sự bóc lột của thực dân Pháp và phong kiến tay sai đã làm mâu thuẫn xã hội ngày càng gay gắt, tạo tiền đề cho các cuộc đấu tranh bùng nổ. Đây là phần trọng tâm của cuốn sách, kể về sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam và những phong trào đấu tranh đầu tiên dưới sự lãnh đạo của Đảng. Cuốn sách trình bày bối cảnh lịch sử và quá trình hợp nhất các tổ chức cộng sản để thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam vào ngày 3/2/1930. Đây là sự kiện có ý nghĩa quyết định đối với con đường cách mạng của dân tộc. Tác giả mô tả chi tiết sự phát triển mạnh mẽ của phong trào cách mạng, từ các cuộc bãi công của công nhân, biểu tình của nông dân. Đỉnh cao là Phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh, khi lần đầu tiên nhân dân ta giành được chính quyền ở một số vùng nông thôn. Cuốn sách làm rõ những thành tựu mà chính quyền Xô Viết đã đạt được, như chia ruộng đất, bãi bỏ các loại thuế, xây dựng đời sống văn hóa mới. Đồng thời, tác giả cũng phân tích sự đàn áp dã man của thực dân Pháp và những tổn thất nặng nề mà cách mạng phải gánh chịu. Giai đoạn này, thế giới bước vào thời kỳ Mặt trận nhân dân chống phát xít. Chính phủ Mặt trận nhân dân Pháp lên nắm quyền đã có những chính sách nới lỏng hơn đối với các thuộc địa. Tình hình đó đã tạo điều kiện cho Đảng Cộng sản Đông Dương chuyển hướng đấu tranh. Tác giả trình bày những cuộc đấu tranh công khai, hợp pháp, đòi dân sinh, dân chủ. Đây là giai đoạn cách mạng Việt Nam đã tận dụng triệt để những khả năng chính trị mới, đòi các quyền tự do ngôn luận, hội họp, tổ chức các cuộc mít tinh, bãi công, thu hút đông đảo quần chúng tham gia. Mục đích của phong trào là đòi tự do, dân chủ, cải thiện đời sống, chống phát xít và chiến tranh.
Đây là phần cuối và quan trọng nhất của cuốn sách, mô tả quá trình chuẩn bị cho cuộc Tổng khởi nghĩa. Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, Pháp thua Đức, Nhật Bản nhảy vào Đông Dương. Việt Nam rơi vào cảnh một cổ hai tròng, bị áp bức bóc lột bởi cả thực dân Pháp và phát xít Nhật. Tác giả phân tích sự chỉ đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Đông Dương, đứng đầu là Nguyễn Ái Quốc (Hồ Chí Minh), đã quyết định đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu. Cuốn sách trình bày chi tiết về việc xây dựng các tổ chức cứu quốc trong Mặt trận Việt Minh, thành lập các đội du kích, căn cứ địa cách mạng như Cao Bằng, Bắc Sơn - Võ Nhai. Tác giả mô tả sự kiện Nhật đảo chính Pháp vào ngày 9/3/1945, tạo ra một cuộc khủng hoảng chính trị sâu sắc. Đảng Cộng sản Việt Nam đã kịp thời ra chỉ thị "Nhật – Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta", xác định thời cơ cho Tổng khởi nghĩa.
Cuốn sách kết thúc bằng việc mô tả cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945, từ khởi nghĩa từng phần đến khởi nghĩa toàn quốc, với đỉnh cao là cuộc khởi nghĩa ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn, đưa đến sự thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa